Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου 2008

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΑΜΑΡΙΩΝΑ


ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΑΜΑΡΙΩΝΑ

Στην βορειοανατολικη πλευρα του χωριου μας βρισκεται το ιστορικο Δημοτικο Σχολείο του Δαμαριώνα.Ο θεμέλιος λίθος του τοποθετήθηκε στις 31 Ιουλίου 1927 και η αποπεράτωση του έγινε το 1931. Οι τότε συγχωριανοί μας, φιλομαθείς και φιλοπρόοδοι, αγρότες κατά το πλείστον, με πρόεδρο τον αείμνηστο Παντελή Κεφαλληνιάδη, κατάλαβαν την αξία του σχολείου, γι’ αυτό και έχτισαν με τα δικά τους μέσα και τη δική τους προσωπική εργασία δυο αιθουσες, ώστε τα παιδιά τους, που μέχρι τότε φοιτούσαν στο Δημοτικό Σχολείο του Χαλκίου, να ζήσουν ένα πιο φωτεινό μέλλον από το δικό τους. Ο πρώτος δάσκαλος που δίδαξε στο σχολείο του Δαμαριώνα λεγόταν Κατσούρης.

Από τότε το Δημοτικό Σχολείο Δαμαριώνα έγραψε τη δική του ιστορία. Γνώρισε μέρες δόξας με διακόσιους περίπου μαθητές, που, έστω κι αν δεν είχαν οι περισσότεροι ψωμί να φάνε, είχαν όρεξη για μόρφωση.
Γιατροί, δικηγόροι, καθηγητές Πανεπιστημίου, στρατηγοί δικαστικοί, Ιεράρχες κ.ά. έχουν στα θρανία του, φωτισμένοι δάσκαλοι έχουν διδάξει σ’ αυτό με προεξάρχοντα τον αείμνηστο Στέλιο Παραρά.

Στα μέσα περίπου του περασμένου αιώνα 1958 προσετεθη και τριτη αιθουσα δωρεα της Παναγιωτας Δετση εις μνημη του συζυγου της Βασιλειου κι αντικαταστάθηκε η κεραμιδένια σκεπή του κτηρίου με πλάκα μπετόν αρμέ και τα σχολιαρόπουλα με τους δασκάλους τους στεγάστηκαν τότε σε διάφορα σπίτια του Δαμαριώνα.
Ο καταλύτης χρόνος, όμως, δημιούργησε πριν μερικά χρόνια πρόβλημα στην τοιχοποιΐα του κτηρίου με αποτέλεσμα να μεταστεγαστούν τα παιδιά στο κτήριο του Δημοτικού Διαμερίσματος Δαμαριώνα.
Οι εργασίες αποκατάστασης και επέκτασης του κτηρίου του σχολείου έχουν αρχίσει και οι προβλέψεις είναι ότι θα έχουν ολοκληρωθεί μέσα στο 2008.

Κι έτσι πλέον το Δημοτικό Σχολείο Δαμαριώνα ολοκαίνουργιο, σύγχρονο και ασφαλές με εξαίρετους δάσκαλους θα συνεχίσει τον παιδευτικό του ρόλο στους αιώνας των αιώνων για το καλό του αγαπημένου μας χωριού, του Δαμαριώνα.

Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου 2008

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

ΔΑΜΑΡΙΩΝΑΣ
Το αγαπηµένο παραδοσιακό χωριό

Στην καρδιά της Νάξου, σκαρφαλωµένο στους πρόποδες της οµώνυµης Ράχης ανάµεσα σε ελιές και αµπέλια, βρίσκεται το πανέµορφο χωριό του Δαµα­ριώνα. Σε αυτό το µέρος του νησιού ο χρόνος φαίνεται πως άφησε αναλλοίωτη την κυκλαδί­τικη ταυτότητα και παράδοση ξεπηδώντας µέσα από τα πλακό­στρωτα καλντερίµια και στιαστά, τα κάτασπρα σπίτια και εκκλη­σιές, µε την ψυχή των κατοίκων του.
Ο επισκέπτης έχει την ευκαι­ρία να ξαποστάσει στον παχύ ίσκιο του αιωνόβιου πλάτανου στην κεντρική πλατεία του χω­ριού, την Ποτηρού, που περιτρι­γυρίζεται από µια σειρά παµπά­λαιων πηγαδιών. Να δώσει φόρο τιµής στο Ηρώο των πεσόντων, στην είσοδο του χωριού και στην µαρµάρινη προτοµή του Φιλικού Δαµαριωνίτη Ιωάννη Παπαρρη­γόπουλου, στο προαύλιο της κεντρικής εκκλησίας του χω­ριού, το Χριστό.
Μπορεί επίσης να απολαύσει τις ευωδιές της καταπράσινης φύσης που περι­βάλλει το χωριό, ακούγοντας τους νοσταλγικούς ήχους από τα κουδούνια των κοπαδιών, ολό­γυρα στις ράχες. Η συµπαγής µάζα των σπιτιών, που κλιµακω­τά στριµώχνουν το ένα το άλλο, µε τα στενά δροµάκια και τα πουντιά, δεν θα συνέπαιρναν ίσως τόσο τον επσκέπτη, εάν δεν συνδυάζονταν µε τη διάθεση των κατοίκων του να το διατηρούν καθαρό µε τα ασπρισµένα σπίτια και τις περιποιηµένες αυλές. Στον κεντρικότερο δρόµο του χωριού συναντούµε και το λα­ογραφικό µουσείο µε πολλά κει­µήλια της περιοχής.
Σύµφωνα µε την παράδοση, το χωριό πήρε το όνοµά του από την Δάµαρις την Αθηναία που µμαζί µε τον 'Αγιο Διονύσιο πρώτοι πίστεψαν στο χριστιανισμό. Η Δάμαρις δίδαξε αργότερα στους Δαμαριωνίτες το χριστιανισμό και αυτοί για να την τιμήσουν, χάρισαν το όνομά της στο χωριό τους. Από τότε η ζωή τους είναι άμεσα δεμένη με το θρησκευτικό στοιχείο- πράγμα που φαίνεται από τις αµέτρητες εκκλησιές και εξωκλήσια - από το οποίο και αντλούν δύναµη να ανταπεξέλθουν στις µεγάλες α­παιτήσεις της αγροτικής ζωής.
Στο Δαµαριώνα υπάγονται ακόµα τα χωριά Βουρβουριά και Δαµαλάς. ΟΙ περιοχές τους απλώνονται ολό­γυρα στον κάµπο της Τραγαίας, µέχρι το Φιλώτι, ενώ νότια ανά­µεσα από την Αθαλασσά, το Μερσινό και τον κάµπο του Μπούζη, φτάνουν µέχρι την Αγιασσό, η οποία και αποτελεί το θαλάσσιο θέρετρο του χωριού.
Λέγεται ότι η αρχική θέση του χωριού ήταν στην Αγιασσό, αλλά οι συχνές επιδροµές των πειρα­τών τους οδήγησαν σταδιακά στη σηµερινή τοποθεσία.
Βασική ασχολία των κατοίκων είναι η γεωργία και η κτηνοτρο­φία. Τα πολλά λιοτρίβια φανε­ρώνουν τη µεγάλη παραγωγή λαδιού που είχε κάποτε το χω­ριό. Σήµερα λειτουργεί µόνο ένα, που είναι και το πιο σύγχρονο του νησιού. Εξίσου µεγάλη είναι και η παραγωγή τυριού, λόγω των µεγάλων εκτάσεων βοσκοτό­πων καθώς και βελανιδιών, από το µεγάλο παλιό δάσος µε τις βελανιδιές, στη Ράχη.
Αξιοζήλευτη είναι η δράση του χωριού µέσα από τους αιώ­νες για να διατηρηθεί ελεύθερο και τιµηµένο. Μια σειρά από µεγάλα ονόµατα, αλλά και α­πλός κόσµος, που σήκωσαν το ανάστηµά τους µπροστά σε άνι­σες δυνάµεις επιδροµέων, απο­δεικνύουν ότι το πνεύµα του Δαµαριωνίτη δεν σηκώνει δεσµά και καταπιέσεις, και παρά τις ταλαιπωρίες και περιπέτειες, πα­ραµένει αναλλοίωτο και ελεύθε­ρο.
Πολλοί έχουν ξενιτευτεί και έχουν αναζητήσει την τύχη τους σε άλλες γωνιές του κόσμου έχοντας διαπρέψει σε όλους τους τομείς της ζωής. Κάποιο μέρος όμως της καρδιάς τους παραμένει εκεί, στα πάτρια εδάφη στη γεννέτειρα γη που αγαπούν, σέβονται και επισκέπτονται σε κάθε ευκαιρία.

Νικόλαος Ι. Δέτσης

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΝΑΞΟΥ



Η ακτογραφία της Νάξου δεν παρουσιάζει κολπώσεις ανεπτυγμένες ούτε ασφαλείς φυσικούς λιμένες και εξ αυτού του λόγου οι κάτοικοι ασχολούνται περισσότερο με γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες και πολύ λίγο με αλιευτικές.
Στο Β-ΒΑ. άκρο της νήσου υπάρχει ο ορμίσκος του Απόλλωνα που παρέχει μερική ασφάλεια στα πλοία, κυρίως από ΝΔ ανέμους. Προς Δ. η χερσόνησος Στελίς σχηματίζει τον όρμο του Αγ. Προκοπίου, προς τα βόρεια του οποίου βρίσκεται η ομώνυμη πόλη Χώρα και ο κύριος λιμένας της νήσου. Τα πρώτα λιμενικά έργα ξεκίνησαν το 1919 με την ένωση της νησίδας Παλάτια ή Στρογγύλης ή Βάκχου.
Τέλος προς Ν. υφίσταται ο ορμίσκος Πάνορμος που εξασφαλίζει τα πλοία από βορείους ανέμους.
Γενικά η Νάξος έχει σχήμα ωοειδές με γενικοτερο κεντρο του το χωριο Δαμαριωνας. Γεωφυσικά διακρίνεται στην ορεινή Νάξο (ανατολική και βόρεια) και στη πεδινή Νάξο (δυτική και νότια).

Μορφολογία εδάφους
Γεωλογικά η Νάξος αποτελεί ένα πλούσιο γεωλογικό πάρκο από κρυσταλλοσχιστώδη πετρώματα μη αξιοποιήσιμο ακόμη.
Τα πετρώματα αυτά είναι κυρίως κρυσταλλοπαγείς σχιστόλιθοι, γνεύσιοι και μάρμαρα σε εναλλασσόμενα στρώματα με όγκους γρανίτη, κοντά σχετικά στη πόλη της Νάξου και στο ΒΔ. τμήμα της νήσου.
Πετρώματα πλειστόκαινου περιόδου υπάρχουν στη χερσόνησο της Στυλίδας, κυρίως ψαμμίτες, καθώς και Β., ΒΑ. κοντά στις παράκτιες περιοχές της νήσου. Επίσης απαντώνται και πλούσια εκρηξιγενή πετρώματα κοντά στις Εγγαρές και αλλού. Εκτός όμως των μαρμάρων στο κέντρο και ΒΑ. κοντά στη Κόρωνο, υπάρχουν επίσης τα περίφημα κοιτάσματα σμύριδας.
Τη Νάξο κατατέμνει από Β. προς Ν. μία ορεινή ράχη σχεδόν ενιαία γυμνή και βραχώδης με υπέροχες γεωλογικές μορφές κυρίως στη κεντρική πλευρά της, κοντά στη Κεραμωτή και στη νότια, σχηματίζοντας δύο κορυφές (όρη) τον Ζα (ή Ζευς) και το όρος Κόρωνος.

ΔΑΜΑΡΙΩΝΑΣ

ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ: 557 κάτοικοι
ΕΚΤΑΣΗ: 32 km²
ΟΙΚΙΣΜΟΙ: η Αγιασσός, το Πυργάκι , η Βουρβουριά, ο Δαμαλάς
ΜΝΗΜΕΙΑ: Κάστρο Απαλίρου (Βυζαντινό), Πύργος Αθαλασσάς
Εκκλησίες: Αρκετές Βυζαντινές Εκκλησίες με Αγιογραφίες (Χριστού - Δαμαριώνας, Άη-Γιώργης - Δαμαριώνας, Αγ. Παρασκευή, Αγ. Κωνσταντίνος - Βουρβουριά, Άη Γιώργης, Παναγία Σπηλιά - Μερσινό, Άη Γιάννης - Ροαλίδια, Άη Γιώργης - Λαθρίνο, Άη Γιάννης - Αδησαρού, Παναγία Γιαλούς - Αγιασσό)
Μονές: Μονή - Πύργος Τίμιου Σταυρού, Μοναστήρι Καλορίτσας.
Μουσείο: Λαογραφικό, αναπαλαιωμένο ελαιοτριβείο (Δαμαλάς)
Πανηγύρια- Γιορτές: 20\07 Προφήτη Ηλία (ανάβαση), 06\08 Χριστού, 08\09 Θεοσκέπαστης,14\09 Τίμιου Σταυρού, 22\04 Αγ. Γεωργίου, 20\05 Αγ. Θαλέλαιου.
Μικρό, παραδοσιακό χωριό ο Δαμαριώνας, χτισμένο στον κάμπο της Τραγαίας, κρυμμένο ανάμεσα στους ελαιώνες. Οι κάτοικοι του έχουν διατηρήσει την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, τα σπίτια είναι κολλημένα το ένα δίπλα στο άλλο, στενά σοκάκια με καμάρες και στιαστά, οδηγούν στις μικρές πλατείες του χωριού. Μέσα στο χωριό συναντάμε και σπίτια νεοκλασικά.
Μαρτυρίες αναφέρουν ότι η αρχική θέση του χωριού ήταν στην Αγιασσό (που σήμερα είναι το επίνειο του), αλλά λόγω των συχνών επιδρομών των πειρατών μεταφέρθηκε σταδιακά στην τοποθεσία που βρίσκεται σήμερα. Το χωριό ονομάστηκε έτσι από την Δαμαρίς την Αθηναία, η οποία σύμφωνα με την παράδοση, μαζί με τον Άγιο Διονύσιο πίστεψαν πρώτοι στο Χριστιανισμό, και εκείνη είναι που δίδαξε αργότερα τη νέα θρησκεία στους κατοίκους. Εκείνοι για να την ευχαριστήσουν έδωσαν το όνομα της στο χωριό τους.