THE FIRST HOUSE OF VILLAGE DAMARIONAS NAXOS

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΡΩΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ ΤΟΥ.

Από ότι θυμούμαι από τα παιδικά μου χρόνια και από αφηγήσεις των τότε
γερόντων λέγανε ότι το πρώτο σπιτι που κτισθηκε στο Δαμαριώνα ήταν στο
κάτω μέρος του χωριού και στη θέση Αμονάκι και το λέγανε ,κατώα (ο κατώας),
Ύπηρχαν τα θεμέλιά του μέχρι το 1965 οπότε το γκρέμισαν οι νέοι ιδιοκτήτες
του και το μετέτρεψαν σε σταύλο,(είναι στο δρόμο προς Νεκροταφείο) στη
συνέχεια μετά από εκεί άρχισαν να κτιζονται και άλλα σπιτια τα οποία λόγω
του ότι δεν υπήρχαν τα υλικά της οικοδόμησης πρόσφορα αναγκαζότανε να
κολάνε την μια οικοδομή απάνω στην άλλη, για οικονομΙα με αποτέλεσμα,
λΙγο πιο πάνω από τον Κατώα, να υπάρχει το σπΙτι το δικό μου το οποίο έχει
μεσοτοιχια με δέκα άλλα σπιτια γύρω - γύρω.
Όπως έλεγαν οι παλιοι, ήταν το πρώτο σπιτι που κτιστηκε και μετά
ακολούθησαν να κτιζονται σιγά σιγά το ένα πάνω στο άλλο.
Όταν άρχισε να δημιουργείται η πρώτη αυτή κοινότητα υπήρξε άμεση ανάγκη
ενός νεκροταφεΙου, άλλα επειδή δεν υπήρχε εκκλησΙα κοντά στους νεκρούς,
τους μετέφεραν στη θέση "λαού το βουνί" όπου ήταν η εκκλησΙα του Άη Γιάννη
και κει τους έθαβαν. Κατόπι παρουσιάσθηκε η ανάγκη εκκλησΙας για την
ΕνορΙα, τότε έκτισαν την διδυμη εκκλησΙα του Αγιου Θαλαλαιου και του Άη
Γιάννη, δίπλα δε από αυτές τις εκκλησιες θυμάμαι ότι έμενε κάποιος γέρος
τότε που τον έλεγαν ο γέρο Ψαλτόπουλος, όπου σήμερα ή κατοικία του Ν.
Συριανού.
Επισης λέγεται ότι η πρώτη πλατεια του τότε χωριού ήταν η σημερινή πλάτσα
που είναι εμπρός στο στεαστό της Κατιγκως, κοντά στην εκκλησια η οποΙα
ήταν μεγαλύτερη από ότι σήμερα, αλλά εμΙκρυνε από τις διάφορες
καταπατήσεις που της έκαναν.
Από ότι θυμάμαι από τους γεροντότερους τότε λένε ότι το πρώτο πηγάδι του
χωριού είναι τό πηγαδάκι της Ποτηρούς και η ονομασΙα της πλατεΙας οφεΙλεται
από το όνομα της ιδιοκτήτριας του που λεγότανε - Ποτηρού. Από τα πολλά λιοτρΙβια που υπάρχουν στο χωριό το πρώτο λιοτριβι είναι
αυτό που υπάρχει στη θέση Κουζούνου και ήταν ιδιοκτησια κάποιου που τον
έλεγαν Κουζούνο απ' όπου και η ονομασια της περιοχής. Όσον αφορά τον τρόπο που έβγαζαν το λάδι είναι ο γνωστός μας ως προς το ζύμωμα της ελιάς διαφέρει όμως ως προς το σφΙξιμο της μάζας, δηλαδή επειδή δεν υπήρχαν οι
γνωστές μας τώρα Τσουράπες έφτιαχναν από βούρλα (περιπου κάτι σαν τα
σημερινά Τυροβόλια (που χρησιμοποιούνται για τα τυριά), τα οποία
ονομάζανε σφυριδες από όπου και οι κατασκευαστές τους Σφυριδάδες μα και
σήμερα εξακολουθεί να υπάρχει, η ονομασια αυτή σε μεγάλη οικογένεια του
χωριού μας.
Θυμάται ακόμη που λέγανε για το χτισιμο της εκκλησιας.
Τη μεταμόρφωση του Σωτήρος λέγεται ότι είχανε επιλέξει αρχικά οι χωριανοΙ
να κτιστεί στη θέση Ποτηρού αλλά άλλάξαν γνώμη επειδή στη σημερινή θέση
που βρΙσκεται υπήρχε τότε μια μεγάλη βάτος.
Και κάθε βράδυ ένας χωριάτης οραματιζόταν και έβλεπεν να ανάβει μέσα έvα φως, οπότε από αυτόν τον οραματισμό άλλαξαν σχέδια και έκτισαν την εκκλησια στη σημερινή της θέση.

Αφηγ. Εμμ. Μανερόπουλος,ετών 82 το 1979 Δαμαριώνας